Bulud texnologiyası nədir?

Biznes və şəxsi həyatda biz bir çox işimizi foto, video və ya sənədlərdən istifadə edərək həyata keçiririk. İstifadə etdiyimiz elektron cihazların yaddaşı keçmişə nisbətən daha çox olsa da, ən çox rast gəlinən problem yaddaşın kifayət qədər olmamasıdır. Bu nöqtədə gündəmə gələn bulud texnologiyası, ingiliscə adı ilə "cloud computing" yaddaş problemlərinə həll təklif edir.

Bir çox insanın aktiv istifadə etdiyi bulud texnologiyası, başda kompüter olmaqla serverlər, planşetlər və ağıllı telefonlar kimi cihazlar vasitəsilə məlumatlarınızı internet əsaslı bir sistemdə saxlamaq imkanı təqdim edir. Zaman və məkandan asılı olmayaraq istədiyiniz zaman əldə edə biləcəyiniz bu məlumatlar cihazların yaddaşının artırılması ehtiyacını aradan qaldırır.

Bulud Texnologiyasının faydaları nələrdir?

Heç bir quraşdırma tələb etməyən Bulud texnologiyasından internet şəbəkəsindən istifadə edərək həyatın bütün sahələrində aktiv şəkildə istifadə etmək olar. Xüsusilə böyük fayllar üçün lazım olan bu sistem məlumatlarınızı saxlamaqla yanaşı paylaşmada da rahatlıq təmin edir. İlk dəfə 2006-cı ildə Amazon S3 -bulud əsaslı sistem istifadə edilmişdir. Bu günlərdə çox populyar olan Google Drive, Dropbox və Microsoft Azure kimi provayderlərin hamısı bulud texnologiyasından istifadə edən xidmətlər təklif edir. Ümumilikdə Bulud texnologiyasının şəxsi və kommersiya istifadəçilərinə hansı üstünlükləri verdiyinə nəzər yetirək.

Maliyyə: Müəssisələr üçün zəruri olan məlumat mərkəzləri, aparat və ya proqram təminatı kimi  satınalmaların və onların quraşdırılması xərclərinin qarşısını alır.

Sürət: Hər cür məlumatın saxlanıla biləcəyi bulud texnologiyası vasitəsi ilə çox qısa müddətdə məlumatlara daxil olmaq və lazım olan əməliyyatları normaldan daha sürətli yerinə yetirmək mümkündür.

Qloballıq: İnternet bağlantısı ilə bulud sistemində qeydə alınan məlumatlara dünyanın istənilən yerindən daxil olmaq olar.

Yüksək effektivlik: Şirkət əsaslı bulud sistemi bütün işçilərin məlumatı daha səmərəli şəkildə əldə etməsinə imkan yaratmaqda effektivdir.

Təhlükəsizlik: Mümkün təhdidlərdən qorunan bulud məlumatları xüsusilə şirkətlər üçün son dərəcə təhlükəsizdir.

Məxfilik: Təhlükəsizlik tədbirləri baxımından bulud texnologiyaları ilə qoruduğunuz məlumatlar yalnız icazə verdiyiniz insanlarla paylaşılır. Başqa heç kim məlumatlarınıza daxil ola bilməz.

Redaktə funksiyası: Bulud sisteminə ötürülən hər cür faylda oynaya və lazım bildiyiniz əməliyyatları anında idarə edə bilərsiniz. Eyni zamanda, kompüterə yükləmədən oxumaq imkanı da bu texnologiyanın böyük üstünlüklərindən biridir.

Əlçatanlıq: Yalnız internet bağlantısı tələb edən bulud texnologiyası şəbəkənizdə problem olmadığı müddətcə 7/24 istifadə edilə bilər.

Bulud texnologiyasının növləri

İstifadəçilərinə daha yaxşı xidmət göstərmək üçün dörd fərqli tipə bölünən bulud texnologiyaları özlüyündə fərqli bir arxitekturadan ibarətdir. Müvafiq olaraq, hər bir fərqli auditoriyaya müraciət edə bilən bulud texnologiyası növləri bunlardır:

İctimai Bulud (Public): Bu, resursları hər kəs üçün əlçatan olan bulud texnologiyasıdır. Xüsusilə Google, Microsoft, Amazon və s. şirkətlər bu qrupa daxildir. Brauzer üzərində həm pullu, həm də pulsuz ictimai bulud texnologiyalarından istifadə olunur.

Şəxsi Bulud (Private): Tək bir qurum və ya təşkilata məxsus sistemdir. Təşkilat tərəfindən idarə olunan bu hüquqlar yalnız həmin təşkilata aid olan səlahiyyətli şəxslərə verilir. Adətən böyük şirkətlər belə bulud texnologiyalarından istifadə edirlər.

Hibrid Bulud (Hybrid): Hibrid bulud kimi də tanınan bu texnologiya ictimai və şəxsi buludlar arasında paylaşmanı təmin edən bir sistemdir. Çox məxfilik və təhlükəsizlik tələb edən hallarda istifadə olunur.

İcma Buludları (Community): Aralarında məlumat mübadiləsi olan, ümumi istifadəçiləri olan birdən çox şirkətin üstünlük verdiyi texnologiyadır. Buna misal olaraq dövlət qurumlarını göstərmək olar.

Bulud Texnologiyası Xidmət Modelləri

Üç fərqli kateqoriyada qarşılaşa biləcəyimiz bulud texnologiyaları bir-birinə iyerarxik olaraq daha da inkişaf edərək irəliləyir. Ən yüksək səviyyəli xidmət modeli müəssisələrin bir çox sahədə, xüsusilə iş yükündə rahatlıq qazandırdığı müşahidə edilir. Bulud texnologiyasının xidmət modelləri aşağıdakılardır:

IaaS (Infrastructure as a Services): Bu, bir infrastrukturdur və ondan istifadə etdiyiniz zaman ödəniş etməyə imkan verir. Bir növ bulud texnologiyalarından bir hissəni icarəyə götürmək olur.

PaaS (Platform as a Service): Platforma kimi xidmət edir. Bu xidmət modelində infrastruktura ehtiyac olmadan proqram təminatı, mobil və veb proqramları kimi bir çox sahə üçün təkmilləşdirmələr edilə bilər.

SaaS (Software as a Services): Paket proqram şəklində təqdim edilən bu xidmət istifadəçilərə internet vasitəsi ilə əvvəlcədən müəyyən edilmiş tətbiq, proqram və başqa resurslardan istifadə etmələrini təmin edir.

Məşhur Bulud Texnologiyaları

Texnologiya əsrinin nemətlərindən faydalanmaq istəyən fərdlərə və ya şirkətlərə təklif olunan bulud texnologiyaları ödənişli və ya pulsuz ola bilər. "Bu gün insanların ən çox üstünlük verdiyi bulud texnologiyaları hansılardır?" sualına cavab aşağıdakıları göstərmək olar:

• Google Disk
• Apple iCloud
• Amazon Drive
• Box
• Yandex Disk
• iDrive
• Dropbox